Բարսեղ Սերոբյանի որդին՝ Տիգրան Սերոբյանը, 44-օրյա պատերազմի մասնակից է, ընտանիքը մինչև այսօր սպասում է զինվորի վերադարձին։
Այսօր անհետ կորածների հիշատակման միջազգային օրն է: Բարսեղ Սերոբյանն ու բախտակից ծնողները հավաքվել էին՝ քննարկելու իրավական հետագա քայլերը։
«Իմ որդին էլ է անհետ կորած: Այստեղ օտար մարդ չկա, բոլորը իմ կարգավիճակի մարդիկ են, բոլորի դարդն ու ցավը նույնն է, տապակվում ենք, բայց իրենց համար դա զրո է», - ասաց նա:
Նրանք հանդիպում էին կազմակերպել մի խումբ իրավաբանների հետ: Մինչև հանդիպումը կսկսվեր, «Ազատություն»-ը զրուցեց նրանցից մի քանիսի հետ: Բարսեղ Սերոբյանն ասաց՝ մոտ 10 օր առաջ են վարչապետ Փաշինյանին հանդիպել, հարցրել են՝ Ադրբեջանի հետ ի՞նչ քննարկումներ ունեն, խաղաղության հաստատումից հետո կամ առաջ հստակ երաշխիքներ ստացե՞լ են, որ իրենց տղաների ճակատագրերի հարցում պարզություն կմտնի:
«Ինքը մեր սաղիս հարցերին էլ պատասխանում է, բայց ոչ մի էական բան չի ասում», - նշեց Սերոբյանը:
44-օրյա պատերազմից չի վերադարձել նաև Արթուր Ավետիսյանի որդին՝ Տիգրան Ավետիսյանը: Շուրջ երկու ամիս առաջ էլ նա ու մի խումբ ծնողներ էին հանդիպել Նիկոլ Փաշինյանին, հարցերի պատասխաններն, ասաց, իրենց չեն գոհացրել. «Պատասխանը եղավ այնպես, որ «մինչև մենք խաղաղության պայմանագիր չկնքենք, մնացած հարցերը՝ հետո»: Ես էլ ասացի՝ «պարո՛ն վարչապետ, Դուք չե՞ք մտածում, որ մեզ հերթական ձևով նորից կարող են խաբել, Ձեզ կխաբեն, մեզ կխաբեն, Ալիևը կխաբի ձեզ»: Դե, ասում է, ի՞նչ անենք»:
Այսօրվա հանդիպումը սկսվեց պանելային քննարկումներով: Առաջինը ելույթ ունեցավ Մարդու իրավունքների նախկին պաշտպան Արման Թաթոյանը, ասաց՝ Ադրբեջանը շարունակաբար խուսափում է անհետ կորածների վերաբերյալ միջազգային պարտավորություններից, հիշեցրեց՝ Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի գրասենյակի փակման մասին: Թաթոյանն անդրադարձավ նախաստորագրված հայ-ադրբեջանական խաղաղության պայմանագրին, որում ներառվել է անհետ կորածների հարցը՝ կողմերը պարտավորվում են անդրադառնալ զինված հակամարտությունների ընթացքում անհետ կորած և բռնի անհետացած անձանց խնդրին՝ փոխանակելով առկա տեղեկությունները, ըստ անհրաժեշտության՝ միջազգային կազմակերպությունների ներգրավմամբ։ Այս կարգավորումն, ըստ նախկին ՄԻՊ-ի, արժեզրկում է միջազգային մեխանիզմներն ու հարցերը տանում է մեկուսացման միջազգային հանրությունից:
«Ստացվում է, որ Ադրբեջան և Հայաստան՝ դուք այդ հարցերն արդեն պայմանավորվել եք, գնացեք, իրար մեջ այդ հարցերը լուծեք կամ քննարկեք: Սա չափազանց վտանգավոր է իրավունքների պաշտպանության տեսանկյունից: Սրանից բացի, ասում է, հարկ եղած դեպքում միայն միջազգային կազմակերպություններ և հարկ եղած դեպքում միջազգային կազմակերպությունների միջոցով և այն էլ թույլ ձևակերպումով՝ տեղեկությունների փոխանակման միջոցով: Մինչդեռ, մենք կարծում ենք՝ ցանկացած պայմանագրում պետք է լինի կոնկրետ մեխանիզմ միջազգային վերահսկման ներքո», - ասաց Արման Թաթոյանը:
Թաթոյանի պնդմամբ՝ միջազգային վերահսկողություն և կոնկրետ պարտավորություններ են պետք, որ գործընթացը կանգ չառնի:
Հայաստանը շուրջ 1200 անհետ կորած անձի հարց է բարձրացնում։ Պաշտոնական տվյալներով՝ 90-ականների սկզբից անհետ կորած է համարվում 993 հայ։ 44-օրյա պատերազմից հետո անհետ կորած է համարվում 191 քաղաքացի:
Իշխանությունից պնդում են՝ գերիների ու անհետ կորածների հարցն իրենց ուշադրության կենտրոնում է մշտապես, միջազգային գրեթե բոլոր հանդիպումներում այդ հարցը քննարկվում է: Օրերս Հանրայինի եթերում սա էր կրկնել նաև արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանը՝ անդրադառնալով գերիների հարցին. «Մենք չենք սիրում շատ այս մասին խոսել, նաև որովհետև ինչքան զգայուն ու ինչքան ցավ է յուրաքանչյուր այլ հայաստանցու համար, նույնքան մեզ համար: Երկրորդ՝ որովհետև ամեն օր չէ կամ ամիս չէ, որ ունենում ենք շոշափելի արդյունք՝ պատանդառված անձանց ազատ արձակում, այսինքն՝ մենք պիտի հասարակությանը զեկուցենք կոնկրետ շոշափելի այս առումով: Անընդհատ ասում ենք, խոսում ենք և իրոք խոսում ենք և աշխատում ենք, բայց քանի դեռ չկա արդյունք, չկա արդյունք»:
Մարդու իրավունքների պաշտպան Անահիտ Մանասյանն էլ ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է՝ այս տարիների ընթացքում միջազգային տարբեր դերակատարներին և ներպետական իրավասու մարմիններին են ներկայացվել Արցախի հետ կապված մարդու իրավունքների խախտումների դեպքեր՝ 1990-ականներից մինչև 2023-ի սեպտեմբեր։
«Յուրաքանչյուր բռնի անհետացման դեպք խաթարում է մարդու իրավունքների համակարգը։ Պետությունները և միջազգային կառույցները պետք է ապահովեն անհայտ ճակատագրով անձանց մասին ճշմարտության բացահայտումն ու տուժածների իրավունքների պաշտպանությունը»,- նշել է նա:
Մինչ այսօր հնչած պաշտոնական պատասխանները չեն գոհացնում նաև Սամվել Հովսեփյանին, որի որդին ավելի քան 1 տարի անհետ կորած էր, բայց հիմա արդեն հուղարկավորված է «Եռաբլուրում»: Նա այսօր դիմեց միջազգային հանրությանը, ՀՀ կառավարությանն ու շարքային քաղաքացիներին. «Մի՛ ասեք՝ «սպասեք» բառը, «ձեր հերթը չէ»: Միգուցե ձեր կողքին կանգնած է հենց այն մարդը, որը սպասումից մեռնում է»:
