Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին ստորագրել է Հաղթանակի օրը մայիսի 8-ին նշելու մասին օրենքը:
Ուկրաինայի խորհրդարանի՝ Գերագույն ռադայի կայքում նշվում է, որ նախագահը հունիսի 12-ին է իր ստորագրությամբ վավերացրել օրենքը:
Հաղթանակը նախկինում նշվել է մայիսի 9-ին, հետայսու մայիսի 9-ին Ուկրաինայում կնշեն Եվրոպայի օրը:
Ուկրաինայի նախագահ Վլադմիր Զելենսկին ասել է, որ Միջազգային քրեական դատարանի մակարդակով արդեն հետաքննություն է սկսվել Կախովկայի ՀԷԿ-ի ամբարտակի պայթեցման գործով:
«Միջազգային քրեական դատարանի ներկայացուցիչներն այցելել են Խերսոնի շրջան: Աղետի հենց առաջին օրը Ուկրաինայի գլխավոր դատախազը հետաքննության հայտ է ուղարկել այդ դատարան»,- ասել է Զելենսկին:
Ամբարտակի ոչնչացումից հետո մեծ թվով բնակավայրեր հայտնվել են ջրի տակ: Կողմերը միմյանց են մեղադրում ամբարտակի պայթեցման համար:
Զելենսկին ասել է, թե կարևոր է, որ միջազգային փորձագետները տեսնեն աղետի հետևանքները, այդ թվում՝ հեղեղված տարածքների գնդակոծման դեպքերը:
Նրա խոսքով, ուկրաինացի փրկարարներն այս ընթացքում տարհանել են մոտ 4000 բնակիչների, այդ թվում՝ Ռուսաստանի կողմից օկուպացված Դնեպր գետի արևելյան ափից:
Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը համագործակցության պայմանագիր է կնքել «Ախմատ» չեչենական ջոկատի հետ: Փաստաթուղթը ստորագրվել է «կամավորական միավորումների ծառայության կազմակերպման ծրագրի շրջանակներում»:
Ավելի վաղ պաշտպանության նախարար Սերգեյ Շոյգուն պահանջել է, որ բոլոր ոչ կանոնավոր զորամիավորումները մինչև հուլիսի 1-ը համագործակցության պայմանագրեր կնքեն պաշտպանական գերատեսչության հետ:
«Ախմատի» պայմանագիրը կնքել են Ռուսաստանի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետի տեղակալ, գեներալ-գնդապետ Ալեքսեյ Կիմը և Հատուկ նշանակության ուժերի ռուսաստանյան համալսարանի տնօրեն Ադամ Դադաշևը:
Ստորագրման արարողությանը ներկա են եղել «Ախմատ» ջոկատի հրամանատար Ապտի Ալաուդինովը և Ռուսաստանի Պետական դումայի պատգամավոր Ադամ Դելիմխանովը:
«Հուսամ, այս մեր առաջին փորձը հաշվի կառնեն և պայմանագրեր կկնքեն նաև մնացած կամավորական ջոկատները»,- ստորագրումից հետո ասել է Ալեքսեյ Կիմը:
«Ախմատ» ջոկատը կրում է Չեչնիայի հանգուցյալ նախագահ, Չեչնիայի ներկայիս ղեկավար Ռամզան Կադիրովի հոր՝ 2004 թվականի մայիսի 9-ին ահաբեկչական գրոհի զոհ դարձած Ախմատ Կադիրովի անունը:
«Վագներ» մասնավոր ռազմական ընկերության հիմնադիր և ղեկավար, մեծահարուստ Եվգենի Պրիգոժինը հայտարարել է, որ իր կառույցը պայմանագիր չի ստորագրի: Նրա խոսքով, «Վագներն» առանց այն էլ գործողությունները համակարգում է Ռուսաստանի զինված ուժերի հետ և բոլորից արդյունավետ է գործում:
«Դժբախտաբար, Ռուսաստանի զինված ուժերի ստորաբաժանումների մեծ մասը մեր արդյունավեուտությունը չունի, և պատճառն այն է, որ Սերգեյ Շոյգուն ունակ չէ նորմալ ղեկավարել զորամիավորումները»,- հայտարարել է Պրիգոժինը:
Միացյալ Նահանգները որոշել է Ուկրաինային տրամադրել ևս 1 միլիարդ 100 միլիոն դոլարի ռազնական օգնություն: Այդ մասին ասվում է Պենտագոնի հրապարակած հաղորդագրությունում:
Նոր փաթեթով Ուկրաինան կստանա հակաօդային պաշտպանության համակարգեր և զինամթերք:
Մասնավորապես, խոսքը Hawk տեսակի զենիթահրթիռային համակարգերի, 105 և 203 միլիմետր տրամաչափի հրետանային արկերի և Puma տեսակի անօդաչու թռչող սարքերի մասին է:
Բացի այդ, ամերիկացիները պատրաստ կլինեն այդ զինատեսակներով աշխատելու համար կազմակերպել ուկրաինացի զինծռառայողների ուսուցումը:
Պենտագոնը հայտարարել է, որ Միացյալ Նահանգները և դաշնակիցները կշարունակեն Ուկրաինային տրամադրել մարտի դաշտում անհրաժեշտ միջոցներ և երկարատև կտրվածքով օգնել Կիևին անվտանգության ամրապնդման ոլորտում:
Հաագայի միջազգային քրեական դատարանի ներկայացուցիչները սկսել են հետաքննել Կախովկայի հիդրոէլեկտրակայանի ամբարտակի ճեղքումը, որի հետևանքով Ուկրաինայի հարավում տասնյակ բնակավայրեր են հեղեղվել։ Այս մասին երեկոյան ելույթում հայտարարել է Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին։
Զելենսկին խոստացել է նպաստել Միջազգային քրեական դատարանի հետաքննությանը։
Կախովկայի ՀԷԿ-ի ամբարտակի փլուզումը տեղի է ունեցել հունիսի 6-ի գիշերը։ Այն գտնվում է Խերսոնից վերև՝ Դնեպրի երկայնքով, Նովայա Կախովկա գյուղում։
Ուկրաինան, Եվրամիությունը և Մեծ Բրիտանիան կատարվածի համար մեղադրեցին Ռուսաստանին, Կիևը կարծում է, որ խոսքը «ներսից կառույցները խարխլելու» մասին է՝ Ուկրաինայի զինված ուժերի հակահարձակումը կասեցնելու հույսով։ Ռուսական կողմը հերքում է մեղադրանքները և ՀԷԿ-ի փլուզումը որակում «Ուկրաինայի կանխամտածված դիվերսիա»։
Կիևն ու Մոսկվան ռազմագերիներ են փոխանակել. Ուկրաինա է վերադարձել 95 մարդ, Ռուսաստան՝ 94։
Ուկրաինայի նախագահի գրասենյակի ղեկավար Անդրեյ Երմակի խոսքով՝ Կիևը վերադարձրել է Մարիուպոլում (ներառյալ՝ «Ազովստալ»-ի պաշտպանները), Չեռնոբիլի ատոմակայանում, Զմեինի կղզում և Բախմուտի մոտակայքում գերեվարված զինվորականների, նրանց թվում երկու սպա կա:
Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունն, իր հերթին, հայտնել է, որ «բանակցային գործընթացի արդյունքում Կիևի կողմից վերահսկվող տարածքից վերադարձվել է 94 ռուս զինծառայող, ովքեր գերության մեջ հայտնվել էին մահացու վտանգի տակ»։ Այլ մանրամասներ չեն հաղորդվում։
Գերիների նախորդ լայնածավալ փոխանակման մասին հաղորդվել էր մայիսի 25-ին:
Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության (ԱԷՄԳ) ղեկավար Ռաֆայել Գրոսսին հաջորդ շաբաթ կժամանի Կիև և կայցելի Զապորոժիեի ատոմակայան (ԶԱԷԿ), ասվում է գործակալության հաղորդագրությունում։ Ստույգ ժամկետներ չեն նշվում։
Ավելի վաղ ԱԷՄԳ-ը հայտարարել էր Զապորոժիեի ատոմակայան այցելելու Գրոսսիի պլանների մասին, բայց Կիև մեկնելու մասին չէր հաղորդվել։
Գործակալությունը նաև նշել է, որ Գրոսսին կրկնել է ԶԱԷԿ-ի մոտ գտնվող Զապորոժիեի ՋԷԿ մուտք գործելու անհրաժեշտությունը՝ պարզելու համար պահուստային ավազանում ռեակտորների և օգտագործված վառելիքի պահեստավորման կենտրոնի հովացման ջրի բարձրության չափումների միջև «զգալի անհամապատասխանության» պատճառը:
Ավելի վաղ ԱԷՄԳ- հայտնել էր, որ Զապորոժիեի ԱԷԿ-ում «շարունակվում են աշխատանքները՝ ապահովելու հովացման համար ջրի առավելագույն մատակարարումը, եթե կայանն այլևս չկարողանա օգտագործել Կախովկայի ջրամբարի պաշարները»։ Գործակալությունը պարզաբանել է, որ չնայած ԶԱԷԿ-ի բոլոր վեց ռեակտորների աշխատանքը դադարեցված է, դրանց դեռ ջուր է պետք՝ ռադիոակտիվ նյութերի հնարավոր արտազատումը կանխելու համար:
Ֆրանսիայի նախագահ Էմանյուել Մակրոնը նախազգուշացրել է իրանցի գործընկեր Էբրահիմ Ռաիսիին Ռուսաստան անօդաչու սարքերի մատակարարման հետևանքների մասին, շաբաթ օրը հայտնել են Մակրոնի գրասենյակից։
Հեռախոսազրույցում Մակրոնը Իրանին կոչ է արել «անհապաղ դադարեցնել» աջակցությունը, որը ցուցաբերում է Ռուսաստանին Ուկրաինայի դեմ պատերազմում։
Մեծ Բրիտանիան, Ֆրանսիան, Գերմանիան, Միացյալ Նահանգները և Ուկրաինան պնդում են, որ իրանական արտադրության անօդաչու թռչող սարքերի մատակարարումը Ռուսաստանին խախտում է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի 2015 թվականի որոշումը, որն ամրագրում է Իրանի միջուկային համաձայնագիրը:
Ուրբաթ օրը Սպիտակ տունը հայտարարեց, որ Ռուսաստանը, կարծես, խորացնում է իր պաշտպանական համագործակցությունը Իրանի հետ և ստացել է հարյուրավոր միակողմանի հարձակողական անօդաչու թռչող սարքեր, որոնք օգտագործում է Ուկրաինային հարվածելու համար:
ՌԴ պաշտպանության նախարար Սերգեյ Շոյգուն հրամանագիր է ստորագրել, որով բոլոր «կամավորական ջոկատներին» պարտավորեցնում է մինչև հուլիսի 1-ը պայմանագիր կնքել Պաշտպանության նախարարության հետ, փոխանցում է գերատեսչության կայքը։
Թե կոնկրետ որ ստորաբաժանումների մասին է խոսքը, չի նշվում, սակայն գերատեսչությունը ռազմական մասնավոր ընկերությունների մարտիկներին բազմիցս անվանել է «կամավորներ»։
Ինչպես նշել է պաշտպանության փոխնախարար Նիկոլայ Պանկովը կոնֆերանսի ժամանակ, նման որոշումը թույլ կտա կամավորական կազմավորումներին տալ անհրաժեշտ իրավական կարգավիճակ և ընդլայնել ստորաբաժանումների հավաքագրման հնարավորությունները ինչպես զինվորականներով, այնպես էլ «կամավորներով»:
Ընդ որում, անհատ «կամավորները» հնարավորություն ունեն անհատական պայմանագրեր կնքել ինչպես ջոկատների, այնպես էլ անմիջականորեն ՊՆ-ի հետ։
Ռուսաստանյան Տելեգրամ մի շարք ալիքներ գրում են, որ այս հրամանով ՊՆ-ն ցանկանում է իրեն ենթարկել ռուսական ռազմական մասնավոր ընկերություններին, այդ թվում՝ «Վագներին», որոնք այժմ կամավորական կազմավորումների կարգավիճակում են։
«Վագների» հիմնադիր Եվգենի Պրիգոժինը բազմիցս հրապարակայնորեն քննադատել է ՌԴ պաշտպանության նախարարությանը և անձամբ գերատեսչության ղեկավար Սերգեյ Շոյգուին։ Մասնավորապես, 2023 թվականի առաջին ամիսներին Պրիգոժինը մի քանի անգամ մեղադրել է կառույցին իր ստորաբաժանումներին զինամթերք տրամադրելուց հրաժարվելու մեջ։
Ուկրաինայում մոտ 700 հազար մարդ մնացել է առանց խմելու ջրի՝ Կախովկա ՀԷԿ-ի ամբարտակի պայթեցման պատճառով, հայտարարել է ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի հումանիտար հարցերով տեղակալ Մարտին Գրիֆիթսը։
Խոսքը բնակիչների մասին է, ովքեր գտնվում են թե՛ Ուկրաինայի կողմից վերահսկվող շրջաններում, թե՛ Ռուսաստանի կողմից օկուպացված տարածքներում։
Գրիֆիթսի խոսքով՝ ՄԱԿ-ն արդեն օգնություն է ցուցաբերել Ուկրաինայի կողմից վերահսկվող հեղեղված տարածքների 30 հազար բնակիչների։ Բազմաթիվ կամավորներ նույնպես աշխատում են տեղում։ Ռուս զինվորականներն իրենց հերթին կազմակերպությանը չեն թույլատրել մուտք գործել օկուպացված տարածքներ՝ ջրհեղեղից տուժածներին օգնություն ցուցաբերելու համար։
Դնեպրի ստորին հատվածում ջրհեղեղները, ըստ պաշտոնյայի, նույնպես անխուսափելիորեն կհանգեցնեն հացահատիկի արտահանման նվազմանը, պարենամթերքի գների բարձրացմանն ամբողջ աշխարհում և միլիոնավոր կարիքավորների համար սննդի քանակի նվազման: